Maar liefst een derde van alle grondstoffen die een stad binnenkomt, gaat er weer uit als afval. Zonde, want al dat ‘afval’ zit vol mogelijkheden. Door reststromen slim in te zamelen en ze lokaal om te vormen tot nieuwe producten, werkt Anja Cheriakova met De Clique aan afvalvrije steden.
Het begint allemaal bij bewustwording over waarom we bepaalde dingen wél of niet waarderen
De gemiddelde horecaonderneming produceert dagelijks kilo’s sinaasappelschillen, koffiedik en andere reststromen. Wat als we deze grondstoffen niet allemaal in dezelfde groene bak zouden gooien, maar ze los inzamelen en er lokaal nieuwe producten van maken? Zodat restaurants hun keukens kunnen poetsen met schoonmaakmiddelen die gemaakt zijn van hun eigensinaasappelschillen en koffie kunnen serveren in kopjes van hun eigenkoffiedik?
“Het begint allemaal bij bewustwording over waarom we bepaalde dingen wél waarderen en andere dingen niet.”
Dit is precies wat Anja Cheriakova voor ogenheeft. Na het afvalsysteem jarenlang bestudeerd te hebben, besloot ze in 2019in actie te komen. Samen met Fairphone oprichter Bas van Abel startte ze De Clique: een grondstoffenservice die bio-stromen zoals snij- en voedselresten gescheiden én CO2-neutraal ophaalt. Omer vervolgens nieuwe producten als brood, zeep en bier van te maken. “Er zit zo ontzettend veel waarde in dingen die nu als afval worden bestempeld”, verteltAnja. “Op dit moment worden allerlei reststromen verbrand waar je mensen mee zou kunnen voeden. Of waar je bouwmaterialen van zou kunnen maken. Hoe meer je hier induikt, des te meer je beseft dat we lokale economieën kunnen creëren die draaien op reststromen.”
Deze video is gemaakt in samenwerking met MaatschapWij Source: Brightvibes Facebook
Circulaire steden én bedrijven
De Clique probeert niet alleen kringlopen binnen steden, maar ook binnen bedrijven te sluiten. Zo ontvangen restaurants oesterzwam bitterballen gekweekt op hun eigen koffiedik. “De bedrijven met wie we samenwerken nemen verantwoordelijkheid voor hun reststromen en steken hun kop niet in het zand. Ze zijn betrokken bij de wereld en willen het anders doen”, legt Anja uit. “Bovendien is het natuurlijk erg leuk om aan je gasten te kunnen vertellen waar de oorsprong van hun biertje of brood ligt. Zo maak je circulariteit heel concreet.”
“Door producten te serveren die gemaakt zijn van je eigen reststromen, heb je een hele andere binding met hetgeen dat je opdient. Je hebt bijgedragen aan de oorsprong en dat zorgt voor een stukje trots.”
De Clique in iedere stad
Op dit moment werkt De Clique in ‘t Utrechtse Merwede samen met bedrijfsrestaurants, horecagelegenheden, cateraars, onderwijsinstellingen, musea en tuincentra. Ook supermarkten staan op de planning. Maar Anja en haar collega’s zijn vooral erg druk om De Clique landelijk op te schalen. “Ons doel is om een model te creëren dat we in andere steden kunnen kopiëren. Zodat er uiteindelijk in iedere stad een De Clique-hub te vinden is waar waardevolle lokale reststromen worden omgezet in nieuwe producten.”
Steward Ownership
Om deze missie te verwezenlijken heeft DeClique onlangs 500.000 euro aan investeringen opgehaald. Bijzonder is dat het geld wordt gebruikt op basis van ‘StewardOwnership’: een speciaal bedrijfsmodel waarbij de onderneming als het ware van ‘zichzelf’ is. Anja: “Investeerders krijgen geen of heel weinig zeggenschap. Winst kan niet onttrokken worden en de missie van het bedrijf staat altijd voorop.”
Zero waste als de nieuwe norm
Over tien jaar hoopt Anja wakker te worden ineen afval vrije wereld waarin we geen enkele reststroom meer als afval beschouwen. “Dat we onszelf standaard de vraag stellen: als ik dit materiaal overhoud, wie kan dit dan gebruiken? En dat we überhaupt veel minder kopen.Omdat we ons focussen op wat we echt nodig hebben én op wat er echt toedoet, zoals in contact staan met elkaar en de Aarde. Die verbinding met zowel het materiële als het immateriële is waar het uiteindelijk om gaat.”
HÉT MODEL VOOR DE ZERO WASTE STAD EN DE SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS (SDG’S)
De Sustainable Development Goals (SDG’s), oftewel ‘Duurzaamheidsdoelen’ geven houvast op weg naar die positieve verandering. De 17 doelen zijn opgesteld om van de wereld nog vóór 2030 een betere plek te maken. Voor iedereen. De Sustainable Development Goals zijn afgesproken door de landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties.
Hét model voor de zero waste stad maakt onderdeel uit van de volgende SDG’s:
SDG 12 – VERANTWOORDE CONSUMPTIE EN PRODUCTIE
Het produceren en consumeren van goederen kan en moet anders: het gebruik van vervuilende energiebronnen moet worden teruggeschroefd, verspilling moet worden geminimaliseerd en we moeten de verschuiving maken naar een groene levensstijl. Daar draait SDG 12 om.
Lees hier meer over SDG 12 – verantwoorde productie en consumptie
SDG 13 – KLIMAATACTIE
De opwarming van de aarde zorgt steeds vaker voor overstromingen, droogte en andere extreme weersomstandigheden. Met SDG 13 wordt actie ondernomen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en de opwarming van de aarde tegen te gaan.
SDG 17 – PARTNERSCHAP OM DOELSTELLINGEN TE BEREIKEN
Niemand kan alleen de wereld mooier maken. Daarom is de laatste SDG in de lijst, SDG 17, gericht op samenwerking tussen regeringen, het bedrijfsleven en de maatschappij. Om partnerschappen te bevorderen, biedt SDG Nederland onder andere een online platform aan waar de verschillende betrokkenen elkaar kunnen vinden.
Lees hier meer over SDG 17 – partnerschap om de doelen te bereiken